Schematherapie: Inzetten van technieken

De Amerikaanse psycholoog Jeffrey Young heeft in de jaren rond 1990 de schematherapie ontwikkeld. Young is van mening dat als cliënten niet geholpen kunnen worden in de psychologie, de therapeut of begeleider eerst naar zichzelf en naar de effectiviteit van de therapie moet kijken en niet de cliënt af te doen met het label ‘onmogelijk persoon die niet in staat is tot groei en ontwikkeling’.

Binnen R&A delen wij zijn mening en blijven zelf daarom ook voortdurend in ontwikkeling en zijn nieuwsgierig naar de nieuwste ontwikkelingen in begeleidingsmethoden en schematherapie.

Ontdekking schematherapie

Young ontdekte schematherapie bij mensen in hun emotionele reacties terugkerende patronen waar betrokkenen tegen aanlopen. Vaak is er dan sprake van heftige emotionele uitbarstingen, of terugtrekkende bewegingen, die de persoon zelf eigenlijk niet zo goed begrijpt. Ook in de keuze van partners kunnen zich patronen gaan aftekenen waarmee de persoon telkens dezelfde valkuilen terecht komt.

Young ontdekte dat die patronen zijn terug te voeren naar ervaringen in de jeugd. Hij formuleerde 18 verschillende “schema’s”: thema’s die zijn ontstaan in de jeugd en die volwassen personen belemmeren om te bereiken wat ze willen. Schema’s ontstaan als een kind in de jeugd niet genoeg vervuld is geweest in de vijf basisbehoeften:

• een veilige band met andere mensen
• onafhankelijkheid en zelfstandigheid
• vrijheid om behoeften en gevoelens te mogen uiten
• spontaniteit en plezier mogen uiten
• duidelijk grenzen te weten

Het is zeker niet zo dat er altijd sprake is van boze opzet van ouders. Het is juist vaak zo dat ouders wel uit liefde hebben gehandeld, maar tevens onwetend en niet bij machte waren om hun kind te geven wat het nodig had.

Informatie schematherapie

Schematherapie sluit naadloos aan bij uitgangspunten in de Waarderingstheorie en de Dialogische Zelftheorie: de cliënt en de begeleider werken samen en het verhaal van de cliënt staat centraal. Het ontwikkelen van een gezonde, zelfstandige en zelfsturende volwassen persoon is het hoofddoel. Schematherapie is een geschikte behandeling als het je al langere tijd moeilijk lukt om met je gevoelige snaren om te gaan en hierdoor problemen krijgt met relaties of werk.

Binnen R&A worden technieken uit de schematherapie zo nodig na het zelfonderzoek ingezet voor:

• Het nog preciezer benoemen van relevante schema’s en de bijbehorende overlevingsstrategieën in de vorm van vermijding, herhaling of overcompensatie van oude patronen.
• Het gezonde volwassen deel van het zelf, leren om het gekwetste, boze, ongelukkige kind te verzorgen. Hierdoor wordt het emotioneel gemis in de jeugd hersteld in het leren vervullen van basisbehoeften. Als dat in het begin nog te moeilijk is neemt de begeleider tijdelijk even die rol op zich.
• Via Voice Dialogue methode werkt met ‘ingeslikte stemmen, meestal van ouders’ (zogenaamde oudermodi), zoals veeleisende, schuldig makende of straffende stemmen die iemand weer precies zo kunnen doen voelen als toen ze jong waren. De gezonde volwassen stem kan in het nu iets leren doen dat als kind niet mogelijk was: namelijk er effectief mee om te gaan.